Elektroterapia – czym jest i co wyróżnia ją wśród innych form fizykoterapii

Jedną z metod fizykoterapii, której popularność łączy się z ogromną skutecznością, jest elektroterapia. Bywalcy naszego bloga mieli okazję czytać o niej na łamach naszego artykułu o fizykoterapii – w tym tekście skupiamy się jednak jedynie na elektroterapii, jej działaniu, zaletach oraz cechach charakterystycznych.

Elektroterapia w historii

Historia elektroterapii to tak naprawdę historia ludzkiej cywilizacji od zarania jej dziejów – bowiem już w najwcześniejszych etapach jej istnienia wykorzystywano elektryczność w medycynie. Za kolebkę udokumentowanych działań tego typu uznać należy oczywiście Grecję, gdzie w okolicach 400 roku przed naszą erą stosowało się okłady z żywej ryby wydzielającej wyładowania elektryczne. W ten sposób leczono między innymi ból.^[1]

Jest to, oczywiście w pewnym uproszczeniu, metoda działania oraz cel elektroterapii również w XXI wieku.

Elektroterapia – co to takiego?

Elektroterapia zakłada wykorzystanie prądu stałego oraz prądów impulsowych do różnorodnych celów medycznych. Prąd stały odpowiada za pobudzanie działania nerwów, zwiększenie ukrwienia stymulowanej okolicy, dlatego często wykorzystuje się go w leczeniu bólu. Zasadniczo opiera się na wykorzystywaniu prądu o niewielkim napięciu.

Nieco bardziej szczegółowe zasady działania elektroterapii można omówić w zależności od konkretnego zabiegu, który wchodzi w jej skład:

• galwanizacja – w tym przypadku chory poddawany jest działaniu prądu stałego o niskiej częstotliwości. Cechuje się prostotą wykonywania; wykorzystuje się w niej dwie elektrody, które następnie układa się na ciele osoby poddawanej zabiegowi, w odpowiednio wybranym miejscu. Stosowana na nerwobóle i w chorobach zwyrodnieniowych kręgosłupa, ale również w porażeniach i kłopotach z krążeniem.
• elektrostymulacja mięśni – wykorzystywana w celu aktywizacji porażonych kończyn, zamieszczane na ciele elektrody odpowiadają za wprowadzenie mięśni w fazy skurczu i odpoczynku, w ten sposób gwarantując porażonym miejscom poprawę krążenia oraz ogólną symulację ruchu.
• elektrostymulacja metodą TENS – wyjątkowo prosta metoda elektroterapii, polegająca na zamocowaniu na wybranym obszarze ciała dostosowanych do tego elektrod. Znajduje swoje zastosowanie w leczeniu bólu. Jej popularność związana jest ściśle z możliwością samodzielnego stosowania terapii dzięki dostępności przenośnych aparatów TENS.
• elektroterapia prądem mikroamperowym (MET) – wykorzystuje prąd stały o niewielkim napięciu, mierzony w mikroamperach, pozwalając tym samym na symulowanie procesów aktywności zachodzących w tkance nerwowej. Cieszy się dużą efektywnością terapeutyczną.^[2]
• jonoforeza – sposób wprowadzania w tkankę jonów leków, wykorzystując do tego prąd stały. Ten rodzaj terapii wykorzystuje się w leczeniu bólu, ale i różnorakich stanów zapalnych, chorób zwyrodnieniowych i reumatycznych, neuralgii.

Wyżej wymienione rodzaje zabiegów wchodzących w skład szeroko rozumianej elektroterapii to jedynie kilka z wielu form wykorzystywania energii elektrycznej do likwidowania bólu oraz pobudzania pracy organizmu.

Elektroterapia – zalety i przeciwwskazania

Jak można zauważyć, mnogość form elektroterapii umożliwia stosowanie jej w wielu różnorodnych przypadkach. W dużej mierze skupia się ona na leczeniu bólu oraz porażeń (między innymi wiotkiego czy spastycznego), ale nie tylko; skuteczność tej formy fizykoterapii wykorzystuje się między innymi:

• w leczeniu zaburzeń neurologicznych
• w regulowaniu ciśnienia krwi
• do zwiększania napięcia mięśniowego
• do zwiększenia ukrwienia organizmu
• w leczeniu zapaleń nerwów
• do przyspieszania regeneracji tkanek

Różnorodne mechanizmy działania prądu, które wykorzystują poszczególne sposoby elektroterapii, nie pozwalają na łatwe wyróżnienie ogólnych przeciwwskazań; warto pamiętać, że o ile prawidłowo wykonana elektroterapia należy do bardzo bezpiecznych zabiegów, o tyle przed przystąpieniem do niej często należy wykonać kilka badań pozwalających stwierdzić, czy dana osoba nadaje się do jej przeprowadzenia.

Zasadniczo zakłada się, że z elektroterapii powinny zrezygnować osoby, które posiadają wszczepiony rozrusznik serca lub endoprotezę, chorują na nowotwory, posiadają zmiany naskórne lub chorują na zapalne stany skóry, cierpią na miażdżycę, zakrzepy i zapalenia żył, albo znajdują się w stanie ciąży.

Stosując się do powyższych zasad i przykładając szczególną wagę do kwestii konsultacji z lekarzem, można mieć pewność, że elektroterapia z dużą skutecznością pomoże poradzić sobie z wieloma schorzeniami. W przypadku pytań związanych z tą lub innymi metodami fizykoterapii, zachęcamy do kontaktu – specjaliści MediStuff udzielą wyczerpujących odpowiedzi popartych nie tylko wiedzą, ale i doświadczeniem.

Elektroterapia – podsumowanie

Elektroterapia to popularna i skuteczna metoda fizykoterapii, której korzenie sięgają starożytności. Już w antycznej Grecji, około 400 roku p.n.e., wykorzystywano wyładowania elektryczne naturalnie emitowane przez niektóre gatunki ryb, by łagodzić ból. Współczesna elektroterapia opiera się na kontrolowanym stosowaniu prądu stałego oraz impulsowego do celów medycznych, oferując różnorodne korzyści terapeutyczne. Dzięki zastosowaniu prądu o niskim napięciu, metoda ta pobudza nerwy oraz poprawia krążenie w obszarach objętych zabiegiem. Każdy typ elektroterapii różni się mechanizmem działania i może być stosowany w różnych schorzeniach.

W praktyce klinicznej elektroterapię stosuje się w formach takich jak galwanizacja, elektrostymulacja mięśni, metoda TENS czy jonoforeza. Elektrostymulacja mięśni jest wykorzystywana w aktywizacji porażonych kończyn – impulsy elektryczne wywołują cykliczne skurcze i rozluźnienie mięśni, co poprawia ich ukrwienie i przywraca częściową funkcjonalność. Metoda TENS to prosta technika łagodzenia bólu, którą pacjenci mogą stosować samodzielnie dzięki przenośnym aparatom, umożliwiając szybkie i skuteczne złagodzenie dolegliwości w warunkach domowych. Z

Elektroterapia znajduje szerokie zastosowanie w leczeniu bólu, zaburzeń neurologicznych, stanów zapalnych czy schorzeń mięśniowo-szkieletowych. Metoda ta nie tylko łagodzi dolegliwości, ale także wspiera regenerację tkanek oraz poprawia napięcie mięśniowe i krążenie. Należy jednak pamiętać, że istnieją przeciwwskazania do stosowania elektroterapii. Osoby z wszczepionymi rozrusznikami serca, endoprotezami, cierpiące na choroby nowotworowe, miażdżycę, zakrzepy czy zapalenia żył, a także kobiety w ciąży, powinny unikać tego rodzaju terapii. Pomimo wysokiej skuteczności, każdy przypadek wymaga indywidualnej oceny przez lekarza.

^[1] R. F. Mould, J. N. Aronowitz, Rozwój wiedzy o elektryczności i elektroterapii ze szczególnym uwzględnieniem promieni X i leczenia raka [w:] Nowotwory, r. 2006, nr 56, s. 712.

^[2] A. Pyszora, J. Kujawa, Zastosowanie elektroterapii w leczeniu bólu [w:] Polska Medycyna Paliatywna, r. 2003, s. 168.