Jednym z podstawowych wyzwań, przed którym staje każdy opiekun osoby niesamodzielnej, jest nauka odpowiedniej zmiany pozycji chorego, z którym wiąże się bezpośrednio sposób podawania posiłku choremu w taki sposób, by nie dopuścić do jego zakrztuszenia. W jaki sposób bezpiecznie posadzić chorego, by przygotować go do jedzenia, lub ułożyć do snu?
Odżywianie osoby przewlekle chorej
Dieta osoby obłożnie chorej to temat obszerny i uzależniony od indywidualnych czynników – z uwagi na to niniejszy tekst skupia się głównie na podstawowych założeniach zapewniających choremu komfort w trakcie spożywania posiłków, a nie na samym, a nie na doborze odpowiednich składników i dań.
Dbając o komfort chorego, warto jest opracować system podawania posiłków o wyznaczonych porach dnia. Idealne rozwiązanie stanowi przygotowywanie od czterech do pięciu posiłków dziennie, które pozwolą zaspokoić apetyt chorego o różnych porach dnia. Wszystkie posiłki powinny być łatwe do pogryzienia przez chorego, co zminimalizuje ryzyko zakrztuszenia czy zadławienia. Z uwagi na to dania mięsne najlepiej będzie przed podaniem pociąć na niewielkie kawałki, lub posiekać, a warzywa zetrzeć czy zmielić.
Ważnym elementem każdego posiłku pozostają oczywiście naczynia, dlatego też szczególną wagę należy przywiązywać do tego, w jaki sposób podaje się pokarm osobie niesprawnej. Osobie z ograniczonymi możliwościami ruchu szanse na samodzielne spożywanie pokarmu na pewno ułatwią specjalne żyroskopowe łyżki czy miski (uniemożliwiające wylanie się zawartości), kubki z dzióbkiem, które ułatwią picie, czy dziecięce, najlepiej plastikowe sztućce, które uniemożliwiają pokalecznie jamy ustnej.
Karmiąc podopiecznego pamiętać należy o tym, by posadzić go w stabilnej i podpartej – na przykład poduszkami – pozycji. Nigdy nie należy karmić chorego w pozycji leżącej. Ważnym jest, by każdorazowo nakładać na widelec lub łyżkę niewielkie porcje pokarmu, co umożliwi choremu łatwe pogryzienie i przeżucie pokarmu. W trakcie karmienia należy uważnie obserwować chorego, a w przypadku zauważania problemu – reagować, na przykład przecierając pokarm na łatwiejsze do zjedzenia części, lub podstawiając do ust kubek z wcześniej przygotowanym napojem.
Zmiana pozycji osoby niesamodzielnej
Wśród technik zmiany pozycji, szczególnie ważna dla opiekuna jest ta, która umożliwia transport podopiecznego. Z uwagi na to warto opanować bezpieczną metodę przesadzania chorego z łóżka na wózek inwalidzki. Można uczynić to za sprawą kilku prostych kroków. Najpierw należy przygotować sam wózek, ustawiając go u wezgłowia łóżka chorego. Następnie układa się chorego na boku, uginając nogę od boku najbardziej oddalonego od opiekuna, chwytając chorego pod łopatką i przy równoczesnym opuszczeniu nóg. Ta pozycja gwarantuje stabilizację na boku – następnie pozostaje już tylko miarowe zsunięcie chorego z łóżka na wózek. Podstawą jest w tym przypadku zsunięcie nóg chorego z łóżka i zablokowanie ich pomiędzy nogami opiekuna, który by bezpiecznie przenieść chorego zakłada sobie jego ręce na ramiona, ściągając go na przygotowany wózek poprzez ułożenie dłoni na pośladkach.
Warto w tym miejscu podkreślić, jak ważna jest w pracy opiekuna odpowiednia postawa – dźwigając chorego zarówno z tej, jak i z innych pozycji, należy pamiętać o tym, by nie obciążać własnego kręgosłupa, pracę wykonując w odpowiedniej postawie, ciężar przenosząc na nogi. Wyprostowane plecy i ugięte nogi to najlepszy sposób na uniknięcie problematycznych schorzeń oraz bólu pleców. Właśnie dlatego odpowiednio dobrane łóżko medyczne – pozwalające na dopasowanie jego wysokości – to obietnica komfortu nie tylko dla samego chorego, ale również i jego opiekuna.
Przesadzenie chorego za pomocą podnośnika
Podnośnik chorego to wyjątkowo przydatne urządzenie, które zapewnia choremu komfort i bezpieczeństwo, odciążając przy tym jego opiekuna. W bardzo dużym stopniu ułatwia on przenoszenie podopiecznego z łóżka na wózek, lub umożliwia osiągnięcie pozycji stojącej tym chorym, którzy nie są w stanie zrobić tego o własnych siłach. Dodatkowo ułatwia on czynności higieniczne wykonywane przez opiekuna, takie jak chociażby mycie chorego, zmiana pieluch czy zakładanie pieluchomajtek.
Również i w przypadku podnośnika dla osoby niesamodzielnej trzeba pamiętać o tym, by należycie zabezpieczyć chorego. W tym celu pacjenta układa się na boku, a nosidełko podnośnika składa się na pół, przykładając do brzegów jego ciała, następnie przewracając go na plecy. Kolejnym krokiem jest dostawienie podnośnika do łóżka chorego i zaczepienie uchwytów nosidełka o ramię dźwigu. Elektryczny podnośnik wykona resztę pracy za opiekuna, łatwo i bezpiecznie podnosząc i przenosząc chorego nawet w przypadku, w którym wyróżnia się on dużą wagą.
Karol Kuziel
Ukończył studia 2 stopnia kierunku Fizjoterapia na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, Collegium Medicum im. Ludwika Rydgiera w Bydgoszczy. Ukończone kursy: masażu 2 stopnia z […]
Czytaj więcej