Osteoporoza – co to takiego?

Osteoporoza to problem niezwykle częsty – niestety powszechność jego występowania nie zawsze przekłada się na świadomość i dostęp do rzetelnych informacji. Biorąc pod uwagę, że osteoporoza to kłopot, z którym w pewnym okresie życia może borykać się nawet co druga osoba, warto już teraz zaczerpnąć wiedzy na jej temat!

Osteoporoza – charakterystyka choroby

Osteoporoza to choroba szkieletu, której cechą nadrzędną jest niska gęstość mineralna kości, przekładająca się na obniżenie ich jakości, a przez to spadek wytrzymałości. Powstałe w wyniku osteoporozy zmiany odpowiadają za zwiększenie podatności kości na złamania oraz inne urazy, takie jak chociażby pęknięcia.[1]

Podobnie jak kilka innych chorób, o których pisaliśmy wcześniej, osteoporoza to choroba cywilizacyjna – charakteryzuje się ją jako taką z uwagi na tendencję społeczeństw wielu krajów do starzenia się. W związku z tym, coraz więcej osób narażonych będzie na problem osteoporozy. Faktem pozostaje również to, że osteoporoza bynajmniej nie dotyka jedynie osób starszych, a jej patogenezy doszukiwać można się w efektach czynności podejmowanych w wieku młodzieńczym.

Kogo dotyczy osteoporoza

Zasadniczo rzecz biorąc, często spotkać można się z przekonaniem, że osteoporoza to choroba wieku podeszłego. Chociaż jest w tym sporo racji, na tę kwestię trzeba wykształcić nieco szerszy pogląd.

W ujęciu ogólnym, szansa na nabawienie się osteoporozy występuje głównie u osób starszych oraz kobiet w wieku po menopauzalnym. Warto jednak przyjrzeć się dokładniej czynnikom ryzyka, które mają wpływ na osteoporozę. Można podzielić je na:

•  związane z genetyką – wspomniany wcześniej późny wiek, powyżej 60 lat, ale również występowanie osteoporozy w rodzinie oraz generalna niska gęstość kości.
•  hormonalne – wspomniana wcześniej menopauza.
•  styl życia – niedobory wapnia powiązane z dietą, brakiem dostępu do światła itp.

Oprócz tego wpływ na powstawanie osteoporozy mogą mieć także inne choroby oraz przyjmowane leki.[2]

W tym miejscu należy jednak podkreślić, że w ramach popularyzacji działań profilaktycznych w walce z osteoporozą ukuto wyrażenie, które w niezwykle celny sposób charakteryzuje ją jako problem szerszy niż ten kojarzony z wiekiem. Mowa o słowach, które wypowiedział Duane Alexander, dyrektor NICHD, w których określił osteoporozę jako „chorobę wieku dziecięcego, która niesie ze sobą geriatryczne powikłania”.[3]  Pomimo tego, że osteoporoza może w określonych przypadkach występować również u dzieci, w przytoczonym powyżej wyrażeniu mowa głównie o znaczeniu profilaktyki w przypadku powstawania osteoporozy; nawyki żywieniowe wykształcone za młodu mają ogromny wpływ na występowanie i rozwój choroby w okresie dojrzałości i starości.

Działania profilaktyczne w przypadku osteoporozy

Do najważniejszych działań profilaktycznych w przypadku osteoporozy należy bez wątpienia odpowiednia dieta oraz aktywność fizyczna. W przypadku produktów, które warto spożywać, by zwiększyć swoją szansę na uchronienie się przed osteoporozą, należy przede wszystkim postawić na posiłki bogate w  wapń oraz witaminę D, która odpowiada za przyswajanie wapnia.[4] Dobrym sposobem na zaopatrzenie organizmu w witaminę D jest przebywanie na świeżym powietrzu, które pozwala pokryć jej dzienne zapotrzebowanie w nawet 90%. Za obecność wapnia w organizmie odpowiadają natomiast produkty mleczne; oprócz spożywania ich, warto oczywiście dbać o odpowiednie zbilansowanie diety, które pozwoli na dostarczenie innych minerałów oraz witamin, pozwalających zdrowo rozwijać i wzmacniać kości.

Diagnostyka i leczenie osteoporozy

Osteoporoza to choroba, którą wykrywa się często dopiero przy którymś z kolejnych złamań, będących zresztą najpopularniejszymi jej objawami. Chociaż istnieją sposoby wykrycia jej przed wystąpieniem urazów, niestety niewiele osób decyduje się na skorzystanie z ich możliwości. Badania pozwalające wykryć osteoporozę to między innymi badania mierzące masę i umożliwiające zobrazowanie struktury kości.[5]

Osłabienie kości, które następuje w jej wyniku osteoporozy, leczy się najczęściej za pomocą farmakoterapii, mającej na celu nie tylko wzmocnienie kości, ale także obniżenie ich resorpcji. Istnieją także sposoby dotyczące leczenia niektórych z przyczyn powodujących osteoporozę – jak na przykład terapia hormonalna w przypadku osteoporozy menopauzalnej. Z uwagi na swoją powszechność osteoporoza zajmuje ważne miejsce wśród jednostek chorobowych, których leczenie wciąż się rozwija – z roku na rok przybywa nowych rodzajów leków, mogących wpływać na jej objawy. Zasadniczo uznaje się jednak, że tak jak w wielu innych przypadkach, tak i w tym łatwiej jest zapobiegać, niż leczyć. Dlatego też odpowiednią formą zabezpieczenia się przed osteoporozą pozostają w licznych przypadkach wspomniane wcześniej działania profilaktyczne.

[1] B. Nieradko-Iwanicka, A. Borzęcki, Osteoporoza jako problem pediatryczny [w:] Problemy Higieny i Epidemiologii, r. 2009, s. 28.

[2] J. Przysławski, I. Górna, Osteoporoza u dzieci i młodzieży [w:] Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, r. 2008, nr 4, s. 950.

[3] B. Nieradko-Iwanicka, A. Borzęcki, Osteoporoza jako problem pediatryczny [w:] Problemy Higieny i Epidemiologii, r. 2009, s. 27.

[4] J. Przysławski, I. Górna, Osteoporoza u dzieci i młodzieży [w:] Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, r. 2008, nr 4, s. 952.

[5] J. Tkaczuk-Włach, M. Sobstyl, G. Jakiel, Osteoporoza – obraz kliniczny, czynniki ryzyka i diagnostyka [w:] Przegląd menopauzalny, r. 2010, nr 2, s. 115.