Przewlekła obturacyjna choroba płuc

Przewlekła obturacyjna choroba płuc – sama nazwa tej jednostki chorobowej budzi bez wątpienia negatywne odczucia. Nie da się również ukryć tego, że wielu osobom może się ona wydać raczej enigmatyczna i niewiele mówiąca. Niniejszy artykuł ma na celu rozwiać wszelkie wątpliwości względem jej – dlatego zapoznania się z jego treścią!

POChP – co to takiego?

Pomimo swojej nazwy, budzącej bardzo negatywne skojarzenia, przewlekła obturacyjna choroba płuc to schorzenie powszechne, związane z reakcją zapalną w płucach i oskrzelach. Jego powstawanie łączy się bezpośrednio z obecnymi w drogach oddechowych czynnikami, takimi jak pył czy gazy, dlatego wśród najczęstszych przyczyn POChP wymienia się palenie tytoniu.^[1]

Sama nazwa choroby powstała ponad 40 lat temu i zaproponowana została dla zespołu schorzeń cechującego się kaszlem i dusznością, szczególnie nasilającymi się podczas wysiłku. Uznaje się jednak, że samą chorobę rozpoznano zdecydowanie prędzej, bo już w roku 1679, za sprawą dostrzeżenia u chorych rozedmy, która wchodzi w skład cech charakterystycznych dla POChP.^[2]

Do cech charakterystycznych POChP zalicza się również zmiany patologiczne, które charakterystyką przypominają te cechujące przewlekłe zapalenie oskrzeli i wspomnianą wcześniej rozedmę płuc.^[3]

Jak rozpoznać przewlekłą obturacyjną chorobę płuc?

POChP we wczesnym stadium rozwoju cechuje się podobnym zestawem objawów, co inne choroby płuc – należą do nich między innymi kaszel, duszności, szybsze zmęczenie podczas wysiłku, spowodowane problemem z oddychaniem. Jak w takim razie rozpoznać POChP?

Pomocna jest w tym spirometria. Badanie tego typu pozwala nie tylko stwierdzić występowanie choroby, ale również i zdefiniować stopień jego zaawansowania. Oprócz spirometrii stosuje się także dodatkowe badania, do których zalicza się RTG klatki piersiowej, morfologię i gazometrię krwi, badania w kierunku stwierdzenia niedoboru a10-antytrypsyny.^[4]

Główne przyczyny obturacyjnej choroby płuc

Jak wspomniano wcześniej, do głównych przyczyn POChP zaliczyć należy głównie czynniki zewnętrzne, ale nie tylko. Poniżej wyszczególniamy najczęstsze z nich:

• Zanieczyszczenia powietrza – to niestety coraz częstsza przyczyna POChP, biorąc pod uwagę wzrost zanieczyszczenia powietrza w Polskich miastach. Problem smogu, dymów oraz gazów negatywnie wpływających na życie człowieka dotyka według niektórych źródeł nawet połowy ludzkości.
• Palenie papierosów – nie da się ukryć, że palenie tytoniu ma zdecydowanie zły wpływ na organizm człowieka. Wiele mówi się o raku płuc, pamiętać jednak należy, że papierosy wpływają na powstawanie zróżnicowanych jednostek chorobowych – takich jak na przykład POChP. Co ważne, na ryzyko powstania choroby wpływa także palenie bierne.
• Genetyka – predyspozycje do niektórych chorób odgórnie zakodowane są w naszym organizmie. Podobnie sprawa ma się z POChP, w przypadku której zauważono wpływ defektu wytwarzania a1-antytrypsyny na powstawanie choroby.
• Infekcje wirusowe – zarówno nawracające zakażenia wirusowe jak i bakteryjne, mogą mieć wpływ na powstawanie i przyspieszony rozwój obturacyjnej choroby płuc.
• Złe warunki zawodowe – wśród zawodów szczególnie narażonych na zachorowanie na POChP znajdują się osoby pracujące w złych warunkach z pyłami organicznymi i nieorganicznymi, w szkodliwych oparach, gazach. Pyły bawełniane czy kopalniane to tylko jedne z wielu, które wywołują POChP.^[5]

Leczenie choroby

W zależności od stopnia zaawansowania choroby, stosuje się różne metody jej leczenia.

W przypadku stadium wczesnego i stabilnego, z powodzeniem postawić można na działania farmakologiczne. Nie zaleca się przerywania tego rodzaju leczenia lub zmniejszania dawek leków, z uwagi na charakter choroby, którą określa się nie tylko jaką przewlekłą, ale i postępującą. Do leków wykorzystywanych w walce z POChP zalicza się między innymi szeroki zakres leków rozszerzających oskrzela, wziewne glikokortykosteroidy, oraz inhibitory fosfodiesterazy 4.^[6]

Do innych form leczenia zalicza się między innymi tlenoterapię.

W przypadku bardziej zaawansowanych form choroby, stawia się często na leczenie chirurgiczne, w tym na:

• wycięcie pęcherzy rozedmowych
• bronchoskopowe lub operacyjne zmniejszenie objętości płuc^[7]

Podobnie jak w przypadku innych chorób płucnych, również i w leczeniu POChP doskonałe skutki przynosi rehabilitacja. Jej celem jest głównie zmniejszenie objawów choroby oraz ogólna poprawa życia chorego od strony fizycznej i emocjonalnej. W zakres elementów fizjoterapii tego rodzaju wejść powinny ćwiczenia ruchowe, trening oddechowy, edukacja pacjenta i jego rodziny w temacie choroby oraz wagi samodzielnie wykonywanych ćwiczeń, trening mięśni oddechowych i inne.

Przewlekła obturacyjna choroba płuc to schorzenie poważne, o którym nie mówi się tak wiele, jak powinno – szacuje się, że rokrocznie umiera na nie niewiele mniej osób, niż na raka płuc. Jednocześnie zdecydowanie łatwiej jest mu zapobiegać; odpowiednia higiena pracy i działania profilaktyczne mogą z dobrym skutkiem uchronić przed POChP lub zapobiec jego rozwojowi. Dlatego właśnie tak ważne są nie tylko regularne badania, ale i świadomość dotycząca jednostek chorobowych, na które często sami się narażamy.

^[1] D. Górecka, E. Jasem, W. Pierzchała, P. Śliwiński, Zalecenia Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc dotyczące rozpoznawania i leczenia przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) [w:] Pneumonologia i Alergologia Polska, r. 2012, tom 80, nr 3, s. 223.

^[2] M. Wiszniewska, A. Lipińska-Ojrzanowska, K. Ziemba, J. Walusiak-Skorupa, Przewlekła obturacyjna choroba płuc – schorzenia związane z pracą zawodową [w:] Medycyna Pracy, r. 2012, nr 63, s. 217.

^[3] D. Górecka, E. Jasem, W. Pierzchała, P. Śliwiński, Zalecenia Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc dotyczące rozpoznawania i leczenia przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) [w:] Pneumonologia i Alergologia Polska, r. 2012, tom 80, nr 3, s. 223.

^[4] M. Wiszniewska, A. Lipińska-Ojrzanowska, K. Ziemba, J. Walusiak-Skorupa, Przewlekła obturacyjna choroba płuc – schorzenia związane z pracą zawodową [w:] Medycyna Pracy, r. 2012, nr 63, s. 219.

^[5] Tamże, s. 223.

^[6] D. Górecka, E. Jasem, W. Pierzchała, P. Śliwiński, Zalecenia Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc dotyczące rozpoznawania i leczenia przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) [w:] Pneumonologia i Alergologia Polska, r. 2012, tom 80, nr 3, s. 232.

^[7] Tamże, s. 234.