Rak skóry – przyczyny, profilaktyka, leczenie

Mówiąc o chorobach cywilizacyjnych, ma się zazwyczaj na myśli ten szczególny rodzaj chorób, które dotykają coraz większej populacji, a których genezy doszukiwać można się w ogólnym postępie cywilizacyjnym. Zauważa się, że należy do nich również jedna z najczęstszych odmian nowotworów: rak skóry.

Rak skóry – co to takiego

Statystyki donoszą, że około 1/3 wszystkich nowotworów złośliwych to właśnie rak skóry. Na domiar tego, rak skóry z roku na rok dotyka coraz większej ilości osób.

Zasadniczo nowotwory skóry nie różnią się swoją patogenezą od innych nowotworów; powstają one jako wynik niekontrolowanego dzielenia komórek organizmu w sposób nieprawidłowy i zaburzony.

Jeśli jednak zbadać kwestię raka skóry nieco dokładniej, okazuje się, że przyczyny jego powstawania można wyszczególnić w zależności od typu nowotworu, o którym mowa. W przypadku raka skóry wyróżnia się kilka jego podtypów, takich jak między innymi mięsak Kaposiego, rogowiak kolczystokomórkowy, czerniak złośliwy czy chłoniak skóry typu T. [1]

Warto zaznaczyć, że wiele raków skóry to nowotwory częściowo złośliwe, cechujące się nieczęstymi przerzutami, a co za tym idzie – dające w wielu przypadkach dobre rokowania dla pacjenta. Nie da się jednak ukryć faktu, iż dotykają one miejsc, których estetyka jest szczególnie ważna dla każdego człowieka, z uwagi na co często ich leczenie to jedynie pierwsza część terapii, po której następuje moment, w którym niejednokrotnie sięga się również po pomoc medycyny estetycznej.

Objawy i profilaktyka raka skóry

Przed niemalże każdą chorobą można uchronić się, stosując się do zalecanych działań profilaktycznych. Nie inaczej sprawa ma się w przypadku raka skóry; ryzyko zachorowania na część jego odmian można zminimalizować, wystrzegając się jednego z ważnych dla choroby czynników środowiskowych. Mowa tu o promieniowaniu ultrafioletowym, emitowanym przez słońce.  Chociaż światło słoneczne posiada wiele zalet – między innymi dostarcza organizmowi cennych witamin z grupy D – promieniowanie UV w nadmiarze wpływa na powstawanie wielu chorób skórnych, w tym raka. Właśnie dlatego tak ważne jest to, by będąc wystawionym na przedłużające się działanie promieni słonecznych (szczególnie latem) stosować kremy z filtrem UV, stanowiące najłatwiejszy sposób redukowania negatywnego oddziaływania promieniowania. Warto również z rozwagą dobierać godziny letniego opalania, unikając czasu, kiedy słońce świeci najjaśniej.[2]

Doszukując się oznak raka skóry, warto zwracać uwagę na najdrobniejsze nawet zmiany naskórne, które z początku mogą wydawać się zupełnie błahe. W tym przypadku mowa o nowych (lub powiększających się) pieprzykach, nietypowych plamach, zgrubieniach czy odkształceniach, zrogowaceniach, guzkach czy owrzodzeniach. Z każdym podobnym objawem należy zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu lub dermatologa, który będzie w stanie przeprowadzić trafną diagnozę.

Leczenie raka skóry

Metod leczenia raka skóry istnieje co najmniej tyle, co jego typów – do najpopularniejszych, szczególnie w kontekście najczęściej występujących nowotworów skórnych, należą z całą pewnością metody chirurgicznie, łyżeczkowanie, kriochirurgia oraz radioterapia.

Metody chirurgiczne zakładają usunięcie zmiany wraz z drobną częścią zdrowej tkanki, by zapobiec rozrostowi tkanki nowotworowej i zmniejszyć margines ew. błędu. To  często wybierana metoda szczególnie w przypadku guzów, zrogowaceń i innych zmian punktowych.

Łyżeczkowanie wykorzystuje się w usuwaniu zmian w znieczuleniu częściowym. Podobnie jak metoda chirurgiczna, usuwa elementy zdrowej tkanki, jednak korzysta w tym przypadku także z możliwości elektrodesykacji.

Kriochirurgia skupia się na zastosowaniu ciekłego azotu, co pozwala na zmrożenie narażonego na zmiany nowotworowe miejsca na skórze.

Alternatywną formą terapii, która wyróżnia się na tle pozostałych, jest bez wątpienia radioterapia. Jej olbrzymim plusem jest fakt, że zasadniczo nie naraża ona skóry na defekty estetyczne, które spowodować mogą metody chirurgiczne. Radioterapia oddziałuje na chorą tkankę za pomocą promieniowania, a jej skutki należą do równie obiecujących, co działanie pozostałych metod.[3]

Pamiętać należy, że w przypadku raka skóry metodę leczenia  dobiera się w zależności od typu nowotworu, ale również w zależności od umiejscowienia zmian.  Z uwagi na niskie narażenie na przerzuty oraz skuteczność metod, usuwanie raka skóry cieszy się w zależności od przypadku nawet więcej niż 90% skutecznością, jeśli tylko zostanie wykryty odpowiednio prędko. Dlatego warto regularnie monitorować zmiany naskórne, a w razie potrzeby – udać się z nimi do specjalisty.

[1] A. Chicheł, J. Skowronek, Współczesne leczenie raka skóry – dermatologia, chirurgia czy radioterapia? [w:] Współczesna Onkologia, r. 2005, nr 9, s. 429.

[2] M. Ebisz, M. Brokowska, Szkodliwe oddziaływanie promieniowania ultrafioletowego na skórę człowieka [w:] Hygeia Public Health, r. 2015, nr 50, s. 468.

[3] A. Chicheł, J. Skowronek, Współczesne leczenie raka skóry – dermatologia, chirurgia czy radioterapia? [w:] Współczesna Onkologia, r. 2005, nr 9, s. 432.