Rehabilitacja metodą Vojty

2019-07-31
84266312 m

Rehabilitacja najmłodszych to zadanie trudne, które dodatkowo obarcza fizjoterapeutę ogromną odpowiedzialnością. Nie powinien zatem dziwić fakt, że w dziedzinie form terapii dziecięcej medycyna ciągle rozwija się, przedstawiając charakterystyczne metody usprawniania oparte o autorskie pomysły opracowane przez specjalistów w swoich dziedzinach. Jedną z najbardziej popularnych w Polsce jest bez wątpienia Metoda Vojty.

Vojta i jego sposób terapii

Vaclav Vojta był czeskim neurologiem specjalizującym się w neurologii dziecięcej. Swoją metodę usprawniania najmłodszych zapoczątkował w latach 50, rozwijając ją i propagując aż do lat 70. Vojta opracował charakterystyczny sposób rehabilitacji dziecięcej w oparciu o obserwacje, które prowadził; zauważył, że u dzieci ułożonych w konkretnych pozycjach ciała można wywołać odpowiednią, pożądaną reakcję poprzez dostarczony zewnętrznie bodziec. Dziś, w 2019 roku, metoda czeskiego lekarza uznawana jest za jedną z najpopularniejszych obok terapii NDT-Bobath.

 

Zasady działania metody Vojty

Metoda Vojty to forma terapii stosowana między innymi w leczeniu dzieci będących ofiarami mózgowego porażenia dziecięcego, na które narażone jest nawet jedno niemowlę na trzysta.[1]

Diagnostykę i terapię Vojty stosuje się jednak także w przypadku innych schorzeń. Pomaga ona już w wieku wczesno niemowlęcym wykryć różnorodne zagrożenia rozwoju zdrowia dziecka, uwzględniając przy tym motorykę niemowlęcia, ocenę jego odruchów czy reakcję ciała na ułożenie w określonych pozycjach. Tym samym pozwala na stwierdzenie asymetrii odruchów lub postawy, albo wykryć kłopoty z napięciem mięśniowym.[2]

Głównym celem sposobu Vojty jest wzmocnienie lub stworzenie od podstaw wzorców prawidłowego ruchu u dziecka. Zakłada, że odpowiedni bodziec zewnętrzny o określonej sile, skierowany na dziecko ułożone w konkretnej pozycji, zapewnia odpowiednią stymulację mózgu, co z kolei prowadzi do wytwarzania się odpowiednich wzorców ruchu.

 

Diagnostyka metodą Vojty

Ważnym elementem samej terapii, co zostało wspomniane wcześniej, jest diagnostyka.

Określa ona ewentualne problemy rozwojowe dziecka w oparciu o szereg drobiazgowych czynników, do których należą między innymi:

  • sposób w jaki dziecko leży na brzuchu i plecach
  • zakres i dynamika ruchu dziecka w pozycji leżącej, w porównaniu do tzw. wzorca globalnego
  • sprawdzanie siedmiu głównych reakcji ułożeniowych

W oparciu na zebrane tym sposobem dane sprawdza się odchylenie pacjenta od ogólnie przyjętych norm, co pozwala na jasne określenie problemów rozwoju dziecka. Oprócz tego zapewnia możliwość stabilnego i pewnego mierzenia postępów przeprowadzanej rehabilitacji, gdyż łatwo jest odnieść do siebie dane zdobyte na początku terapii do tych, które zebrano w jej trakcie.

 

Zalety i wady metody Vojty

Metoda Vojty to sprawdzona i potwierdzona metoda terapii, która przynosi wymierny skutek, co potwierdzają liczne badania. Przynosi ona wyraźną poprawę stanu niemowlęcia, gwarantując wyrabianie odpowiednich wzorców ruchu, korygując problemy związane z rozwojem ruchowym. Wg. badań stan nawet ¾ rehabilitowanych tą metodą niemowląt poprawia się w sposób znaczący, co tylko podkreśla efektywność terapii.[3] Należy podkreślić, że aby metoda cechowała się podobnymi efektami, pamiętać trzeba o dwóch czynnikach – systematycznym prowadzeniu terapii oraz wczesnym jej rozpoczęciu, gdyż fizjoterapia najmłodszych najlepsze skutki przynosi w okresie niemowlęcym, na co duży wpływ ma większa plastyczność układu nerwowego w tym okresie życia.

Jednym z problemów terapii Vojty jest reakcja niemowląt na przeprowadzone ćwiczenia. Bardzo często terapia powoduje u najmłodszych płacz, co z kolei przekłada się na złą rekcję rodziców, najczęściej obecnych podczas fizjoterapii. Należy jednak pamiętać, że sposób usprawniania metodą Vojty wykonywany przez profesjonalistę jest całkowicie bezpieczna dla zdrowia dziecka. Płacz bardzo często związany jest z nadwrażliwością niemowląt z zaburzeniami ruchu na dotyk, dlatego nie pozostaje on unikatowy dla tej formy fizjoterapii; bardzo podobne reakcje mogą towarzyszyć w przypadku konkretnych dzieci także w innych metodach, takich jak chociażby NDT-Bobath. Dyskomfort może być w tym przypadku tym większy, że terapia Vojty wymaga w większości przypadków czynnego wsparcia rodziców, tj. samodzielnego wykonywania prostszych ćwiczeń z dzieckiem w domu. Samo to może powodować duży stres, w którym bez wątpienia nie pomaga reakcja dziecka; należy jednak mieć na uwadze fakt, że regularne wykonywanie zadań powierzonych przez terapeutę bezpośrednio wpływa na sukces, który odnieść może usprawnianie.

 

 

[1] K. Bagnowska, M. Falkowski, Wybrane metody usprawniania dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym [w:] Nowa Pediatria, r. 2013, nr 3, s. 119.

[2] G. Dytrych, Kontrowersje wokół metody Vojty – spojrzenie terapeuty [w:] Neurologia Dziecięca, r. 2008, nr 33, s. 61.

[3] E. Czenczek-Lewandowska, Ł. Przygoda, I. Szklarska-Witek, A. Bejster, L. Sadowska, Zmiany w rozwoju motorycznym niemowląt rehabilitowanych metodą Vojty [w:] Medical Review, r. 2016, nr 14, s. 269.


KarolKuzielMedistuff

Karol Kuziel

Ukończył studia 2 stopnia kierunku Fizjoterapia na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, Collegium Medicum im. Ludwika Rydgiera w Bydgoszczy. Ukończone kursy: masażu 2 stopnia z […]

Czytaj więcej