Stwardnienie rozsiane to choroba nie tylko niezwykle poważna, ale również zagadkowa. Duża część aspektów dotyczących powstawania stwardnienia nie zostało jeszcze zbadanych i wytłumaczonych. Jasne jest jednak to, że jest to schorzenie nieuleczalne, o często ostrym przebiegu. Właśnie z uwagi na to, warto zapoznać się z informacjami na jego temat.
W jaki sposób powstaje i skąd bierze się stwardnienie rozsiane?
Stwardnienie rozsiane to przewlekła i groźna choroba układu nerwowego, należąca do typu schorzeń neuroimmunologicznych, przejawiająca się demielinizacją, procesem zapalnym i ubytkami w tkankach nerwowych mózgu, rdzeniu kręgowym oraz reszcie układu. Wskutek powstawania deficytów neurologicznych objawia się ona problemami z ruchem, zanikiem funkcji poznawczych, kłopotami z jedzeniem, mową, połykaniem.[1]
Istnieje co najmniej kilka przyczyn jej powstawania:
- bez wątpienia powiązana jest ona z czynnikami genetycznymi i retrowirusami
- przypuszcza się, że ma na nią wpływ niedobór witaminy D, szczególnie w okresie dziecięcym
- badania nie wykluczają jej związku z infekcjami grzybicznymi czy bakteryjnymi[2]
Rodzaje i przebieg stwardnienia rozsianego
W przypadku stwardnienia rozsianego rozróżnia się dwa podstawowe typy choroby, które określają również, w jaki sposób rozwija się ona w czasie:
- typ nawracająco-zwalniający, dotyczący większości przypadków stwardnienia rozsianego, który charakteryzuje się występowaniem objawów nasilających się, oraz zanikających po pewnym czasie. W swojej łagodnej postaci choroba pozwala choremu zachować względną sprawność przez długi czas. Ostra postać nawracająco-zwalniająca może przerodzić się jednak w formę wtórnie postępującą, miarowo pogarszającą stan chorego.
- typ pierwotnie postępujący, który dotyka mniej więcej 1/5 wszystkich chorych, a charakteryzuje się miarowym rozwojem choroby oraz jej obiawów.[3]
Leczenie stwardnienia rozsianego – fizjoterapia i leki
Jeśli chodzi o leczenie farmakologiczne, do stwardnienia rozsianego podchodzi się na dwa sposoby: po pierwsze obejmując leczeniem konkretne rzuty choroby przy pomocy sterydoterapii, po drugie stosując leki długotrwale zmieniające cały przebieg choroby. Poprawnie przeprowadzona terapia tego typu ma duży wpływ na rozwój choroby. Chociaż stwardnienie rozsiane uznaje się współcześnie za chorobę nieuleczalną, leczenie przynosi ogromne pozytywne skutki w postaci hamowania jej rozwoju. [4]
Oprócz lekarstw ogromną rolę w hamowaniu rozwoju stwardnienia odgrywa jeszcze jeden czynnik – rehabilitacja. Warto odnotować fakt, że podobnie jak w przypadku opisywanej przez nas niedawno rehabilitacji pozawałowej, również w przypadku stwardnienia rozsianego za usprawnianie chorego powinien odpowiadać zespół specjalistów z zakresu neurologii, urologii, psychologii, opiekunów i pielęgniarek. W niniejszym artykule skupimy się jednak na roli fizjoterapeuty.
Usprawnianie w przypadku stwardnienia opiera się na szeregu różnorodnych ćwiczeń: rozciągających, dynamicznych, oddechowych, równoważnych i koordynacyjnych.[5] Ich generalnym celem jest utrzymanie kondycji chorego w jak najlepszym stanie przez jak najdłuższy czas – wysiłek fizyczny okazuje się być kluczowy w spowalnianiu tempa rozwoju stwardnienia rozsianego.
Warto podkreślić, że doskonałymi wynikami cieszy się w tym przypadku również terapia NDT-Bobath, w której specjalizują się fizjoterapeuci MediStuff.
Stwardnienie rozsiane – jak zadbać o potrzeby chorego
W zależności od stopnia zaawansowania choroby, warto jest zadbać o to, by zapewnić pacjentowi maksymalną wygodę. Nie można w tym przypadku zapominać również o opiekunie, który powinien móc pełnić swoje obowiązki w sposób komfortowy. Pomóc może w tym między innymi odpowiednie łóżko, którego elektryczne sterowanie jest w stanie umożliwić choremu łatwiejsze przyjęcie komfortowej pozycji. W przypadku bardziej zaawansowanego stadium choroby nie można zapomnieć o materacu przeciwodleżynowym czy specjalistycznym wózku. Te i inne sprzęty znajdziecie w przystępnych cenach w MediStuff – wypożyczalni sprzętu medycznego.
Podsumowanie
Stwardnienie rozsiane to choroba układu nerwowego, prowadząc do różnorodnych objawów neurologicznych. Objawy mogą obejmować zaburzenia widzenia, trudności z chodzeniem, mówieniem, osłabienie mięśni, drżenie oraz problemy z koordynacją ruchową. Diagnoza stwardnienia rozsianego opiera się na badaniach neurologicznych, obrazowych (np. rezonans magnetyczny) oraz wynikach testów laboratoryjnych. Nie ma lekarstwa na stwardnienie rozsiane, ale istnieją terapie mające na celu złagodzenie objawów, w tym leki modyfikujące przebieg choroby, terapia fizyczna, logopedyczna oraz zajęciowa. Warto pamiętać o tym, że wczesna diagnoza i odpowiednie leczenie mogą znacząco poprawić jakość życia pacjentów z tą chorobą – dlatego w przypadku jakichkolwiek objawów należy możliwie najszybciej udać się do lekarza.
[1] A. Banaś, M. Trzaskowska, W. Stryła, A. Szklarczyk, M. Kruszyński, S. Piotrowska, Fizjoterapia w stwardnieniu rozsianym [w:] Diagnostyka i usprawnianie pacjentów z dysfunkcjami narządów ruchu, s. 103.
[2] Tamże, s. 104.
[3] Z. Kazibutowska, Diagnostyka, rokowanie i leczenie w stwardnieniu rozsianym w kontekście zagadnień rehabilitacji [w:] Polski Przegląd Neurologiczny, r. 2008, tom 4, s. 46.
[4] Tamże, s. 47.
[5] M. Woszczak, Postępowanie rehabilitacyjne w stwardnieniu rozsianym [w:] Polski Przegląd Neurologiczny, r. 2005, tom 1, nr 3, s. 131.
Karol Kuziel
Ukończył studia 2 stopnia kierunku Fizjoterapia na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, Collegium Medicum im. Ludwika Rydgiera w Bydgoszczy. Ukończone kursy: masażu 2 stopnia z […]
Czytaj więcej