Usprawnianie metodą PNF

Wśród metod kinezyterapii, o których mieliśmy okazję wspomnieć w jednym z naszych wcześniejszych artykułów, znaleźć możecie PNF, czyli proprioceptywne torowanie nerwowo-mięśniowe. To doskonały sposób rehabilitacji, który sprawdza się między innymi w usprawnianiu poudarowym. Na czym dokładnie polega metoda PNF?

Rehabilitacja po udarze mózgu – PNF

Udar mózgu to zagrożenie, które stanowi jedną z najczęstszych przyczyn śmierci wśród osób dorosłych w Polsce. Niewydolność krążenia mózgu, której nabawić można się z wielu przyczyn, najczęściej zmusza osobę, która przebyła udar, do korzystania z pomocy rehabilitanta. By przywrócić ciału jego dawną sprawność – lub chociaż jej część – stosuje się różne metody.

Jedną z najbardziej popularnych jest bez wątpienia PNF. Polega ona na przywracaniu utraconych lub zaburzonych umiejętności ruchu korzystając z naturalnych wzorców ruchowych oraz propriocepcji, czyli sposobu odczuwania własnego ruchu przez chorego. Charakteryzuje się ona indywidualnym podejściem do potrzeb pacjenta – między innymi przez wzgląd na te cechy może szczycić się wysoką skutecznością.

Ćwiczenia oparte są na podsumowaniu różnego rodzaju bodźców (wzrokowych, słuchowych, dotykowych i innych). W odróżnieniu od wielu innych metod, PNF rezygnuje z ograniczenia ruchów w pojedynczych stawach, stawiając na całościowe ruchy wykonywane w wyniku starań pacjenta, którego wspierają działania rehabilitanta, polegające na zwiększaniu i zmniejszaniu nacisku na mięśnie, rozciąganiu mięśni, naciąganiu i rozciąganiu.^[1]

Techniki wykorzystywane w trakcie PNF

Techniki, które stosuje się w PNF, dzieli się na trzy główne podgrupy, określające sposoby wykonywania ćwiczeń.

Techniki agonistyczne:

• rozciąganie, wykonywane najczęściej podczas ruchu, które ma za zadanie wzmocnić ruch poprzez oddziaływanie na receptory czucia głębokiego chorego.
• pobudzanie ruchu – technika pozwalająca na ponowną naukę ruchu
• odtwarzanie ruchu – metoda wykorzystująca główne założenia PNF, pozwalająca pacjentowi na samodzielne wykonywanie ruchu, w asyście rehabilitanta korygującego ewentualne nieprawidłowości.

Techniki antagonistyczne:

• stabilizacja zwrotna – w której to technice fizjoterapeuta odpowiada za stabilizację pozycji pacjenta
• stabilizacja rytmiczna – w tym przypadku osoba usprawniana zmuszona jest pracować przeciwko oporowi wytwarzanemu przez opiekuna
• dynamiczna zwrotność ciągła – technika wykorzystująca naprzemienną pracę mięśni, tym samym podnosząca ich wytrzymałość oraz siłę.

Techniki rozciągania:

• napinanie i rozciąganie – technika, która bazuje głównie na poprawie zakresu ruchu chorego poprzez naprzemienne napinanie przykurczonych mięśni.
• trzymanie i rozciąganie – metoda wykorzystująca napinanie i rozluźnianie mięśni, pozwalająca efektywnie pracować nawet z chorym skarżącym się na dolegliwości bólowe.^[2]

W programie terapii PNF wykorzystuje się także techniki uzupełniające, takie jak psychoterapia, nauka mowy, rehabilitacja społeczna.^[3]

Zalety rehabilitacji metodą PNF

Głównym zadaniem rehabilitacji przeprowadzonej metodą PNF jest doprowadzenie do sytuacji, w której chory odzyska częściową, albo pełną sprawność, a co za tym idzie – samodzielność.

Nie da się ukryć, że w tym zakresie PNF spisuje się na medal – badania dowodzą, że metoda pozwala na zaktywizowanie receptorów narządu ruchu, poprawia zakres funkcji kończyn, pozwalając na ich lepsza kontrolę, polepsza także zakres ruchu w stawach. Prawidłowo prowadzona terapia zapewnia także rozwiązanie problemów z odruchami podstawnymi, które prowadzą do zaburzeń równowagi. Wykorzystując plastyczność układu nerwowego, PNF aktywizuje receptory narządów ruchu, umożliwiając powrót chorego do zdrowia i stanu, w którym ma możliwość samemu zadbać o swoje zdrowie, samopoczucie i odnaleźć się w codziennym życiu.

Warto zauważyć, że rehabilitacja metodą PNF wpływa na znaczącą poprawę zdrowia chorych w fazie ostrej udaru. Dodatkowo badania wykazują znaczącą poprawę mobilności kończyn, oraz zmniejszenie stopnia niepełnosprawności osób leczonych PNF.^[4] Co więcej, technika usprawniania nie pozostaje bez wpływu na układ oddechowy, poprawiając pracę klatki piersiowej, zwiększając pojemność płuc czy usprawniając pracę mięśni.^[5]

Wyżej wymienione zalety metody PNF, poparte licznymi badaniami oraz praktyką, jasno wskazują na to, że torowanie nerwowo-mięśniowe stanowi doskonałą metodę usprawniania. Najczęściej wybiera się ją jako sposób na radzenie sobie z następstwami udaru mózgu, jednak okazuje się być przydatna również w przypadku innych przypadłości. Specjalizują się w niej również fizjoterapeuci MediStuff, dlatego też w przypadku jakichkolwiek pytań dotyczących metody – serdecznie zapraszamy do kontaktu!

^[1] M. Grudzień, Możliwości zastosowania metody PNF i kinesiotapingu w leczeniu młodzieńczej kifozy piersiowej [w:] Acta Bio-Optica et Informatica Medica, r. 2009, nr. 2, s. 106.

^[2] Tamże, s. 106-107.

^[3] K. Galasińska, P. Buchalski, E. Gajewska, Zastosowanie koncepcji PNF w rehabilitacji pacjentów po udarze mózgu [w:] Nowiny Lekarskie, r. 2011, s. 130.

^[4] O. Kaniewski, K. Suszyński, D. Górka, D. Kania, J. Szelfer, J. Dudek, I. Doroniewicz, G. Opala, S. J. Kwiek, Wpływ terapii PNF na proces poprawy motorycznej u pacjentów po niedokrwiennym udarze mózgu zlokalizowanym w lewej półkuli w okresie ostrym rehabilitacji [w:] Annales Academiae Medicae Silesiensis, r. 2014, s. 298.

^[5] M. Grudzień, Możliwości zastosowania metody PNF i kinesiotapingu w leczeniu młodzieńczej kifozy piersiowej [w:] Acta Bio-Optica et Informatica Medica, r. 2009, nr. 2, s. 107.